Prof. Dr. Zeynep ZAFER; SAFİYE’DEN SOFİA’YA ÇALINAN KİMLİKLER PROGRAMI & Bulgaristan'da Türk Asimilasyonu

SAFİYE’DEN SOFİA’YA

ÇALINAN KİMLİKLER PROGRAMI

Yapım ve Yönetim: Arzu BALKIZ

Danışman: Prof. Dr. Zeynep ZAFER

 Bulgaristan’da yaşayan Türk ve Müslüman halk üzerinde uygulanan asimilasyon ve göç olaylarının ele alındığı  (13 bölüm x 30’) Safiye’den Sofia’ya  - Çalınan Kimlikler adlı bir belgesel program hazırlanmıştır. 

Arşiv görüntüleri, canlandırma ve animasyonların yanı sıra, Politbüro belgeleri, dönemin gazete haberleri gibi çok sayıda belge, bilgi, gravür ve fotoğraflarla desteklenen proje kapsamında yaklaşık 200 kişi ile röportaj yapılmıştır.

Programın çekimleri Bulgaristan’ın Sofya, Kırcaali, Hasköy, Filibe, İslimye, Plevne, Silistre, Razgrad, Şumnu, Varna,  Nevrekop bölgelerinde gerçekleştirilmiştir. Türkiye’de ise İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Edirne, Tekirdağ, Kırklareli, Muğla, Manisa ve Balıkesir illerinde çekimler yapılmıştır.

Programın objektifliği açısından Bulgar Bilim insanları (Prof. Dr. Mihail Gruev - Sofya Ün. Tarih Bölüm Başkanı-Bulgaristan Devlet Arşivleri Başkanı,  Prof. Dr. Evgeniya İvanova - Sosyolog ve Yeni Bulgar Ün. Öğr. Üy., Doç. Dr. Aleksey Kalonski – Sofya Ün. Tarih Blm.  Öğr. Üy., Dr. Antonina Jelyazkova - Uluslararası Azınlıklar ve Kültürlerarası İlişkiler Merkezi Başkanı, Dr. Georgi Zelongora-Tarihçi,  Tatyana Vaksberg- Gazeteci ve Belgesel Yönetmeni) ile  olayları bizzat yaşayan Türk, Pomak ya da Bulgar halkın anlatımıyla bir döneme ışık tutulmaya çalışılmıştır.

Ayrıca Bulgar Prensi Aleksandır Batenberg,  ünlü bir siyasetçi olarak hatırlanmakla birlikte, Balkan Savaşları döneminin Rus muhabiri olan Lev Troçki’nin yanı sıra Hristo Silyanov gibi bazı Bulgar çetecilerin anı kitaplarından alıntılara da yer verilmiştir.

Safiye’den Sofia’ya – Çalınan Kimlikler adlı 13 bölümden oluşan belgesel projenin tüm bölümlerini özetleyen 56’ dakikalık bir film de ayrıca hazırlanmıştır.

Belgeselin bölüm içerikleri:

1. Bölüm:  93 Harbi, katliamlar, göç ve Hıristiyanlaştırma olayları,

2. Bölüm:  Balkan Savaşları, katliamlar, göç ve Hıristiyanlaştırma,

3. Bölüm: Rodina Birliği, Pomaklar ve Türklerin ayrıştırılma çabaları, 50-51 göçü,  1960’lardaki isim değiştirme süreci ve Ribnovo örneği. 

4. Bölüm: 1970’lerdeki isim değiştirme süreci ile Barutin ve Kornitsa’ya baskın, insanlık dışı muameleler, kurbanlar...

5. Bölüm: Burgaz’ın Karageorgievo (Çenge) köyünde isim değiştirme çabaları ile Türk aydınlar Nuri Turgut Adalı ve Ömer Osman Erendoruk örneğinden yola çıkılarak örgütlenmeler, 

6. Bölüm:  Kırcaali’nin Killi ilçesindeki protestolar ve 17 aylık Türkan bebek ile iki kişinin öldürülmesi olayları,  

7. Bölüm: Kırcaali’nin Mestanlı ilçesine uzanan protestolar, baskınlar, isim değiştirme uygulamaları ve ölümler,

8.  Bölüm: Alvanlar, Küçükler ve Hamzalar köylerinde yaşanan müthiş direniş,

9.  Bölüm: Kuzey Bulgaristan’da seferberlik olayları ve isimlerin Bulgarlaştırılması,

10.Bölüm: Belene Kampı (Belene Kampında kalanlar ve onların yakınlarının anlatımıyla yargısız tutuklanmalar ele alınıyor.  Belene kampında tutuklu kaldığı dönemlerde boş zamanlarında diğer tutukluların kara kalem resimlerini çizen Doç. Dr. Ressam Rasim Özgür de Ada’ya götürülmüş ve yaşadıklarını bizzat orada anlatmıştır.

11.Bölüm: Yasaklanan gelenek-görenekler… Türkçe konuşma yasağı, sünnet yasağı, mezarların yok edilmesi…

12. Bölüm: Asimilasyona ve Baskılara Karşı Mücadele. Halkın en güçlü tepkisi-Mayıs Protestoları., Yakınlarını yitirenler…

13. Bölüm: Yeniden Göç Yolunda… 1989 zorunlu göç olayları…

            Yapım ve yönetimini Arzu BALKIZ’ın gerçekleştirdiği belgeselin danışmanlığını ise asimilasyon sürecini bizzat yaşamış olan DTCF Öğretim üyelerinden Prof. Dr. Zeynep ZAFER üstlenmiştir.

            LÜTFEN DİKKAT !..

         ÖNEMLİ “BİLGİ NOT”

TRT tarafından çekilen ve Bulgaristan'da Pomaklara, Türklere ve Romanlara yönelik uygulanan zorunlu asimilasyonun ve baskıların ele alındığı “Safiye'den Sofia'ya - Çalınan Kimlikler” adlı belgesel, 26 Aralık 2015 – Cumartesi günü (YARIN) saat 18.05'de TRT AVAZ'da 56 dakikalık özet bölümü ile tanıtılacaktır.

Toplam 13 bölümden oluşan belgeselin birinci bölümü 29 Aralık, ikinci bölümü ise 30 Aralık'ta saat 19.05'de, tekrarları ise 01.45'de yayınlanacaktır. Diğer bölümler ise her hafta Salı ve Çarşamba günleri aynı saatlerde yayına girecektir. 

            Dikkatinize sunarak arkadaşlarınıza ve çevrenize haber vermenizi diliyoruz.

            Prof. Dr. Zeynep ZAFER,

Arzu BALKIZ ve Mustafa Nevruz SINACI